Adriaan van Roomen e sua Correspondência: desafios e controvérsias matemáticas no século XVI

Autores

  • Zaqueu Vieira Oliveira z.zaqueu@usp.br
    Universidade de São Paulo
  • Thomás A. S. Haddad thaddad@usp.br
    Universidade de São Paulo

DOI:

10.47976/RBHM2018v18n3677-115

Palavras-chave:

Matemática, História, Correspondência, Controvérsias

Resumo

A correspondência foi um dos meios de comunicação mais utilizados por cientístas e estudiosos durante o renascimento. Além de encontrarmos evidências dos interesses científicos e matemáticos de cada autor, são nessas cartas que encontramos também evidências das práticas consideradas válidas dentro do ambiente científico e matemático daquele tempo. Em um trabalho recente, Catherine Goldstein (2013) considera a rede de correspondentes de Marin Mersenne (1588-1648) como uma instituição, termo utilizado para mostrar as relações entre os interlocutores, as práticas consideradas válidas e as polêmicas e as discórdias sobre os modos de se resolver problemas matemáticos, fatos evidenciados nas cartas. Neste artigo, apresentamos a tradução de quatro cartas de Adriaan van Roomen (1561-1615) e um ensaio sobre duas controvérsias em que o autor figura como um dos protagonistas: o debate entre van Roomen e François Viète (1540-1603) e os desafios trocados por eles em suas obras publicadas no final do século XVI e a batalha de Joseph Justus Scaliger (1540-1609) tentando se defender de um grupo de matemáticos, que inclui van Roomen, que refutaram os erros na sua solução para o clássico problema da quadratura do círculo. Apontaremos como estas e outras questões que aparecem na Correspondência de van Roomen nos demonstrando como se dava a prática matemática no século XVI e como podemos considerá-la como uma instituição, no sentido exposto por Goldstein.

Downloads

Não há dados estatísticos.

Métricas

Carregando Métricas ...

Referências

BIEN, Reinhold. 2007. Viète’s Controversy with Clavius over the Truly Gregorian Calendar. In: Archive for History of Exact Sciences. vol. 61, 39-66.

BOCKSTAELE, Paul. 1976. The Correspndence of Adriaan van Roomen. In: LIAS – Sources and Documents Relating to the Early Modern History of the Ideas. vol. 3, 85-129 e 249-299.

BOCKSTAELE, Paul. 1992. The Correspndence of Adriaan van Roomen – Corrections and Additions. In: LIAS – Sources and Documents Relating to the Early Modern History of the Ideas. vol. 19, 3-20.

BOCKSTAELE, Paul. 2009. Between Viète and Descartes: Adriaan van Roomen and the Mathesis Universalis. In: Archive for History of Exact Sciences. vol. 63, n. 4, 433-470.

GIL, Paulo Duarte Bastos. 2001. François Viète: o despontar da álgebra simbólica. Mestrado em Matemática. Universidade do Porto.

GOLDSTEIN, Catherine. 2013. Routine Controversies: Mathematical Challenges in Mersenne’s Correspondence. In: Revue d’Histoire des Sciences. vol. 66, n. 2, 249-273.

GONÇALVES, Carlos Henrique Barbosa; OLIVEIRA, Zaqueu Vieira. 2007. Geometria, Reforma e Contra-Reforma na Carta de Adriaan van Roomen para Clavius, de 1 de julho de 1597. In: Circumscribere: International Journal for the History of Science. vol. 3, 13-19.

GONÇALVES, Carlos Henrique Barbosa; OLIVEIRA, Zaqueu Vieira. 2007. A Atividade Matemática de Adriaan van Roomen. In: Revista Brasileira de História da Matemática. vol. 10, n. 20, 147-164.

HOGENDIJK, Jan P. 2010. The Scholar and the Fencing Master: the exchanges between Joseph Justus Scaliger and Ludolph van Ceulen on the circle quadrature (1594-1596). In: Historia Mathematica, vol. 37, 345-375.

LATOUR, Bruno; WOOLGAR, Steve. 1997. A Vida de Laboratório: a produção dos fatos científicos. Tradução de Angela Ramalho Viana. Rio de Janeiro: Relume Dumará.

MERTON, Robert King. 1973. The Normative Structure of Science. The Sociology of Science: theoretical and empirical investigations. Chicago and London: The University of Chicago Press, pp. 267-278.

OLIVEIRA, Zaqueu Vieira. 2015. A classificação das disciplinas matemáticas e a Mathesis Universalis nos séculos XVI e XVII: um estudo do pensamento de Adriaan van Roomen. Tese (Doutorado em Educação Matemática) – Universidade Estadual Paulista.

RÉAUX, Tallemant des. 1834. Historiettes de Tallemant Des Réaux. Mémoires pour servir à l'histoire du xviie siècle. 6 tomos. Paris: Alphonse Levavasseur.

RULAND, Anton. 1867. Adrien Romanus Premier Professor à la Faculté de Médicine de Würzbourg. In: Le Bibliophile Belge, vol. 2, 56-100, 161-187 e 256-269.

VAN ROOMEN, Adriaan. 1593. Ideae Mathematicae Pars Prima. Antuérpia: Johannes van Keerbergen, 1593.

VAN ROOMEN, Adriaan. 1596. Problema Apolloniacum. Wurceburgo: Georgius Fleschmann.

VIÈTE, François. 1595. Ad problema quod omnibus mathematicis totius orbis construendum proposuit Adrianus Romanus Fracisci Vietae Responsum. Paris: Jametium Mettayer.

VIÈTE, François. 1600. Apollonius Gallus. Paris: David le Clerc

Downloads

Publicado

21-10-2020

Métricas


Visualizações do artigo: 288     PDF downloads: 193

Como Citar

OLIVEIRA, Zaqueu Vieira; HADDAD, Thomás A. S. Adriaan van Roomen e sua Correspondência: desafios e controvérsias matemáticas no século XVI. Revista Brasileira de História da Matemática, [s. l.], v. 18, n. 36, p. 77–115, 2020. DOI: 10.47976/RBHM2018v18n3677-115. Disponível em: https://www.rbhm.org.br/index.php/RBHM/article/view/20. Acesso em: 15 maio. 2024.

Edição

Seção

Artigos