A “GERAÇÃO DAS SEÇÕES CÔNICAS” DE BLAISE PASCAL

Autores/as

DOI:

10.47976/RBHM2023v23n46158-178

Palabras clave:

História da Matemática, Matemática do século XVII, Blaise Pascal, Geometria Projetiva, Curvas Cônicas

Resumen

Apresentamos aqui uma tradução da Geração das seções cônicas (Generatio conisectionum), a única parte que nos restou do perdido tratado sobre as cônicas de Blaise Pascal, a qual conhecemos por meio de uma cópia realizada por G. W. Leibniz. O ensaio introdutório apresenta o contexto dos escritos de Pascal sobre as curvas cônicas em abordagem “projetiva”, indicando a importância da admissão de elementos geométricos a distância infinita para a generalização dos resultados. A tradução traz notas filológicas, e apresentamos igualmente o texto original em latim.

Descargas

Los datos de descargas todavía no están disponibles.

Métricas

Cargando métricas ...

Biografía del autor/a

João Cortese, Laboratoire SPHERE (UMR 7219) – CNRS & Université Paris Cité – França

Doutor em Epistemologia e História da Ciência pela Université de Paris 7 e doutor em Filosofia pela USP (co-tutela). Possui graduação em Ciências Moleculares pela USP e Mestrado em História e Filosofia da Ciência pela Université de Paris 7. Pesquisador associado ao Laboratório SPHERE (Université Paris Cité e CNRS) e pesquisador do Núcleo de Bioética da FJLES. Atualmente, é professor no Ibmec-SP e na Faculdade Paulo VI. De 2019 a 2022, atuou como professor de Filosofia no IB-USP. É editor associado da Revista Brasileira de História da Matemática. Membro do Gnómon - Grupo de Ciências e Matemáticas gregas da Areté (Centro de Estudos Helênicos), do Núcleo de Estratégias em Planejamento Experimental e Reprodutibilidade (NEPER-USP), da Association for the Philosophy of Mathematical Practice e da Sociedade Brasileira de História da Matemática. Membro do comitê científico do Courrier Blaise Pascal. Trabalha nas áreas de história e filosofia da matemática; ética da inteligência artificial; história e filosofia da biologia; bioética.

Citas

ANDERSEN, Kirsti. 2007. The Geometry of an Art: The History of the Mathematical Theory of Perspective from Alberti to Monge. New York: Springer.
BKOUCHE, Rudolf. 1991. La naissance du projectif. De la perspective à la géométrie projective. In: Mathématiques et philosophie, ed. R. Rashed. Paris: CNRS, 239–285.
CORTESE, João F. N. 2016. Leibniz e o paradigma da perspectiva. Cadernos Espinosanos, 34, 137-162.
CORTESE, João F. N. 2017. L’infini en poids, nombre et mesure : la comparaison des incomparables dans l’oeuvre de Blaise Pascal. Tese de doutorado em cotutela, Université de Paris 7 – Denis Diderot & Universidade de São Paulo.
CORTESE, João F. N. B. 2021. O “Ensaio Para As Cônicas” de Blaise Pascal. Revista Brasileira de História da Matemática, 21, 42, 180-205.
COSTABEL, Pierre. 1962. Traduction française de notes de Leibniz sur les « Coniques » de Pascal. Revue d'histoire des sciences et de leurs applications, t. 15, n. 3-4, 253-268.
DEBUICHE, Valérie. 2016. L’invention d’une géométrie pure au 17e siècle: Pascal et son lecteur Leibniz. Studia Leibnitiana, 48, 42–67.
DE CARVALHO, Henrique Marins, ISKANDAR, Jamil Ibrahim, TRANJAN, Tiago, CORTESE, João F. N. B. & DE ARRUDA SAMPAIO, Vicente A. 2021. O Stomákhion de Arquimedes: tradução com notas e introdução. Revista Brasileira de História da Matemática, 21, 42, 14-51.
DEL CENTINA, Andrea. 2020. Pascal’s mystic hexagram, and a conjectural restoration of his lost treatise on conic sections. Archive for History of Exact Sciences, v. 74, n. 5, 469-521.
DOSTOIÉVSKI, Fiódor. 2012. Os irmãos Karamázov. São Paulo: Editora 34.
HARA, Kokiti. 1981. L’œuvre mathématique de Pascal. Osaka: Osaka University Press, Memoirs of the Faculty of Letters, vol. XXI.
HOUZEL, Christian. 2013. Blaise Pascal et les sections coniques. In: Les courbes: études sur l’histoire d’un concept, ed. R. Rashed e P. Crozet. Paris: Blanchard.
KEPLER, Johannes. 1980. Paralipomènes à Vitellion. Trad. C. Chevalley. Paris: Vrin.
KEPLER, Johannes. 1604. Ad Vitellionem paralipomena quibus astronomiae pars optica traditur. Frankfurt: Claudium Marnium & Haeredes Ioannis Aubrii.
LEIBNIZ, Gottfried Wilhelm.1923- . Sämtliche Schriften und Briefe. Darmstadt, Leipzig, Berlin: Akademie-Verlag.
MERSENNE, Marin. 1636. Harmonie universelle, contenant la théorie et la pratique de la musique. Paris: Sebastien Cramoisy.
MESNARD, Jean. 1994. Desargues et Pascal. In: Desargues en son temps, org. J. Dhombres e J. Sakarovitch. Paris: A. Blanchard.
PASCAL, Blaise. 1964-1992. Œuvres Complètes. Edição de Jean Mesnard. Paris : Desclée de Brouwer, volumes I (1964), II (1970), III (1991) e IV (1992). (Citado como OC).
TATON, René. 1962. L’œuvre de Pascal en géométrie projective. Revue d’histoire des sciences et de leurs applications, t. 15, n. 3-4, 197-252.

Publicado

2023-07-19

Métricas


Visualizações do artigo: 150     PDF (Português (Brasil)) downloads: 97

Cómo citar

CORTESE, João. A “GERAÇÃO DAS SEÇÕES CÔNICAS” DE BLAISE PASCAL. Revista Brasilera de História de la Matemática, [s. l.], vol. 23, n.º 46, p. 158–178, 2023. DOI: 10.47976/RBHM2023v23n46158-178. Disponível em: https://www.rbhm.org.br/index.php/RBHM/article/view/433. Acesso em: 18 may. 2024.

Artículos más leídos del mismo autor/a